۷ اشتباه رایج در شستن صورت که به پوست آسیب می‌زنند — راهنمای علمی برای روتین پاک‌سازی ایمن
شستشوی صورت مهم‌ترین مرحله در روتین مراقبت از پوست است. اما بیشتر ما بدون آگاهی، این فرآیند ساده را اشتباه انجام می‌دهیم. این اشتباهات ممکن است منجر به خشکی شدید، التهاب، بروز جوش یا پیری زودرس شود. متخصصان پوست بارها هشدار داده‌اند که نحوه شستن صورت ممکن است “تفاوت بین پوست درخشان و آکنه‌های مزمن” را رقم بزند .
در این مقاله، به بررسی ۵ اشتباه رایج در شستن صورت می‌پردازیم و روش‌های پیشگیری آن‌ها را به‌صورت علمی و مفصل، بر پایه منابع معتبر ارائه می‌دهیم تا بتوانید روتین پاک‌سازی خود را ارتقا دهید.
۱. استفاده از آب داغ یا خیلی سرد
❌ چرا اشتباه است؟
آب داغ چربی طبیعی پوست (lipid barrier) را از بین می‌برد. این چربی‌ها سد دفاعی در برابر خشکی، باکتری‌ها و عوامل محیطی هستند . استفاده از آب خیلی سرد هم مانع پاک‌سازی کامل چربی و آلودگی می‌شود.
✅ روش درست:
همیشه از آب ولرم یا کمی خنک استفاده کنید .
پاشیدن سریع آب خنک پس از پاک‌سازی برای بسته شدن منافذ کمک‌کننده است، اما شستن صرفاً با آب سرد کافی نیست.
۲. انتخاب نادرست شوینده Too Harsh یا نامتناسب
❌ چرا اشتباه است؟
سولفات‌ها (SLS/SLES)، الکل، عطرهای قوی و سورفکتانت‌های قوی موجود در برخی شوینده‌ها باعث تخریب pH و سد دفاعی پوست می‌شوند . به‌علاوه انتخاب اشتباه محصولات با توجه به نوع پوست (چرب، خشک، حساس) می‌تواند باعث تشدید مشکلات پوستی شود .
✅ روش درست:
- پوست خشک: شوینده‌های کرمی و فاقد سولفات یا شوینده حاوی سرامید
- پوست چرب یا جوش‌دار: شوینده سبک ژلی حاوی سالیسیلیک اسید
- پوست حساس: شوینده‌های ملایم بدون عطر و الکل
- پوست مختلط: شوینده متعادل‌کننده با بافت سبک ژل-کرم
✔️ مقدار مصرف: به‌اندازه یک نخود یا سکه کوچک، به مدت ۳۰–۶۰ ثانیه ماساژ دهید .
۳. شستن بیش از دو بار در روز (Over-cleansing)
❌ چرا اشتباه است؟
شستن مکرر باعث تخریب چربی‌های طبیعی پوست، حساسیت، التهاب و گاهی واکنش غدد چربی (بیش‌چربی شدن) می‌شود .
✅ روش درست:
- معمولاً دو بار در روز کافی است .
- فقط پس از فعالیت سنگین یا تعریق زیاد، می‌توان یک بار اضافی شست.
- صبح اگر پوستتان خشک است، می‌توانید فقط با آب ولرم یا میسلار واتر از آن مراقبت کنید .
۴. استفاده از حوله زبر یا خشک کردن با شدت
❌ چرا اشتباه است؟
حرکات کششی یا استفاده از حوله‌های زبر باعث تحریک پوست، ایجاد میکروپارگی و انتقال باکتری می‌شود. پوست خیس هم آسیب‌پذیرتر است .
✅ روش درست:
- استفاده از حوله نخی و نرم مخصوص صورت
- خشک‌کردن با حرکت آرام ضربه‌ای، نه مالشی
- تعویض یا شست‌وشوی حوله حداقل دو بار در هفته
این روش ساده، از التهاب و آسیب‌های سطحی جلوگیری می‌کند.
۵. پاک نکردن کامل آرایش و ضدآفتاب پیش از شست‌وشو
❌ چرا اشتباه است؟
آرایش و ضدآفتاب‌ها معمولاً حاوی ترکیبات مقاوم در برابر آب هستند که تنها با شوینده معمولی پاک نمی‌شوند. باقی‌ماندن آن‌ها باعث مسدود شدن روزنه‌ها، التهاب و جوش می‌شود .
✅ روش درست:
- استفاده از پاک‌کننده پایه روغنی (Oil Cleanser) یا میسلار واتر برای برداشتن لایه اولیه
- سپس شست‌وشوی ملایم (Double Cleansing)
- توصیه متخصصان پوست برای پاک‌سازی موثر و جلوگیری از جوش است.
۶. استفاده از اسفنج یا برس نامناسب
❌ چرا اشتباه است؟
استفاده از اسفنج یا برس زبر برای پاک‌سازی می‌تواند باعث تحریک، حساسیت و ایجاد میکروپارگی شود .
✅ روش درست:
- استفاده از دست‌های پاک و لطیف برای ماساژ شوینده
- اگر نیاز به پد دارید، پد پنبه‌ای نرم مناسب‌ترین گزینه است
این روش ملایم اما اثربخش است.
۷. شست‌وشوی نادرست گردن و خط فک (Neglecting Jaw & Neck)
❌ چرا اشتباه است؟
پوست گردن و خط فک در معرض عواملی مانند آلودگی و UV قرار دارد و نباید نادیده گرفته شود. غفلت از آن باعث ایجاد خطوط و تیرگی در این نواحی می‌شود.
✅ روش درست:
- شوینده را با ملایمت نه تنها روی صورت، بلکه روی گردن و خط فک نیز ماساژ دهید
- تکمیل مراقبت پوست با مرطوب‌کننده و ضدآفتاب در نواحی مذکور ضروری است .
سایر نکات کلیدی برای شست‌وشوی اصولی
شست‌وشوی دست‌ها پیش از تماس با صورت
انتخاب شوینده با pH نزدیک به 5-6 (pH طبیعی پوست)
عدم استفاده از فیس‌براش یا ابزارهای شدید بدون تأیید متخصص
استفاده سریع از کرم یا مرطوب‌کننده پس از شست‌وشو (در عرض ۳۰ ثانیه) برای حفظ رطوبت
احیای سد دفاعی پوست با محصولات حاوی سرامید، نیاسینامید یا روغن جوجوبا
نتیجه‌گیری
شستن صورت ساده به نظر می‌رسد، اما اگر اشتباه انجام شود، پایه‌ای برای مشکلات پوستی مانند خشکی، التهاب، جوش و حتی پیری زودرس می‌شود. ۵ اشتباه رایج — شامل استفاده از آب داغ، شوینده نادرست، شست‌وشوی بیش از حد، خشک کردن خشن، پاک نکردن آرایش یا استفاده از ابزار نامناسب — همگی قابل اجتناب هستند.
با رعایت راهکارهای اصولی، می‌توانید روتین مراقبت پوستی مؤثری بسازید که سلامت و طراوت پوست را حفظ کند و در بلندمدت تأثیرگذار باشد.
اشتراک گذاری
